ITER birçok rekoru kıracak bir makine. Güneşin çekirdeğinden 10 kat daha sıcak bir plazmayı içinde tutacak. Ancak ITER için tek rekor bilimsel olmayacak. Planlanan program kaymaları ve belirlenen bütçe aşımları şimdiye kadar ki en çok geciken ve en yüksek maliyete sebep olan bilimsel deney olmanın eşiğinde bulunuyor.
ITER füzyon konusunda şimdiye kadar ki en büyük devrimi yapması bekleniyor. 1980’li yılların ortasında tasarımı yapılan makine çok yüksek sıcaklıklara çıkarılmış hidrojen bulunacak ve bu sıcaklıktan dolayı gaz formunda değil plazma formunda olacaktır. Tabi söylemde kolay ancak uygulamada çok zor olan bir durumdan bahsediyoruz.
Başlangıçta proje 5 milyar Avroluk bir finansman ihtiyacına sahipti. Ancak günümüze gelindiğinde şu anki tahmini maliyet miktarı 20 milyar Avroyu bulmuş durumda. Fakat tek sorun katlanan maliyetler değil aynı zamanda bitmek bilmeyen proje süresi. Birkaç yıllık bir gecikmeden söz ediliyordu ancak görünen o ki bu durum gerçeği yansıtmıyor.
Geçen sene bu zamanlarda ITER web sitesinde Aralık 2025 tarihi için planlanan açılış olduğu belirtiliyordu. Ancak bu süre artık sitede yer almıyor.
Programın çok gerisinde bulunan deney için sadece yeni malzemeler değil aynı zamanda makine üzerinde bulunan bazı parçalarında hatalı olduğu görülmüştür ve onların da onarım görmesi gerekmektedir.
Ancak büyük projelerde gecikme veya maliyet artışı çok sık görülen bir durum. Pek çok kişinin bildiği James Webb Uzay Teleskobu (JWST) 1 milyar dolar maliyetle 10 yılda tamamlanması planlanmıştı. Ancak 10 milyar dolar ve 20 yılda ancak tamamlanabildi.
Haber detayı için tıklayınız.
