Jung, psişeyi (ruhu) bilinç ve bilinçdışı olmak üzere iki kısımda ele alır. Bilinçdışı da kendi içerisinde kişisel bilinçdışı ve kolektif bilinçdışı olmak üzere ilk alt bölüme ayrılır. Arketipler, kolektif bilinçdışının temelindeki çekirdek yapılardır. Bireylerin algılarını örgütleyen, bilinç içeriklerini düzenleyen ve geliştiren kolektif bilinçdışındaki imgelerdir. Jung’un aktarımına göre anne, baba, gölge, anima, animus gibi çeşitli arketipler bulunur.
Marka konumlandırma stratejileri gerçekleştirilirken Carl Gustav Jung tarafından teorik çerçevesi ortaya atılmış olan arketipler kullanılıyor. Strateji ekollerinin bir kısmı markaları konumlandırmada tek bir arketip kullanmasının, diğer bir kısmı ise iki arketip kullanmasının daha sağlıklı olduğunu iddia ediyor. Imperial Collage London tarafından 2400’den fazla markaya yönelik yapılan analizler neticesinde ortaya çıkan sonuçlara göre; güçlü markaların aynı anda birden fazla arketip kullandıkları gözlemlendi. Her bir markanın bir arketip ile özdeşleşmesinin sağlıklı olduğunu düşünen ekollerin bu stratejik yaklaşımlarının artık çağın koşullarında geçerliliğini yitirmeye başladığını söylemek mümkün.
Aynı analizlerden elde edilen bir diğer bulguya göre; tek bir arketipi sahiplenen markalar, inceleme yapılan tüm markaların sadece yüzde 2’sini oluşturuyor. Bu bağlamda incelenen markaların büyük bir çoğunluğunun birden fazla arketipi kullandığı sonucuna ulaşılıyor. Birden fazla arketip kullanan markalar içerisinde bir arketipe daha fazla odaklanan ve hikaye anlatımının derinliklerine inildikçe diğer arketipleri destekleyici olarak kullanan markaların da mevcut olduğu biliniyor.
Kaynaklar:
-
Ersoy, E. (t.y.). “Jung’un Arketip Kavramı”. Erişim adresi: https://www.academia.edu/download/45656877/jung_arketip.pdf; 23.08.2023.
-
Abdula, A. ve Sargın, Ö. (2023). “Arketipler hala anlamlı mı?”. Erişim adresi: https://www.marketingturkiye.com.tr/haberler/arketipler-hala-anlamli-mi/; 23.08.2023.
